Oolong

Herbata Oolong, znana również jako “Wulong” lub “czarno-zielona herbata”, to unikalny rodzaj herbaty, który łączy w sobie cechy zarówno herbaty zielonej, jak i czarnej. Powstaje z tych samych liści krzewu Camellia sinensis, co inne herbaty, jednak sposób jej przetwarzania i stopień oksydacji sprawiają, że zyskuje wyjątkowy smak oraz bogaty wachlarz właściwości zdrowotnych. Oolong cieszy się szczególną popularnością w Chinach i na Tajwanie, gdzie od wieków uznawany jest za napój luksusowy, pełen złożonych aromatów i delikatnych nut smakowych.

Herbata Oolong to półfermentowana herbata, której liście poddawane są procesowi częściowej oksydacji. Oksydacja to kluczowy etap produkcji, który polega na kontrolowanym wystawianiu liści na działanie powietrza, co powoduje ich naturalne utlenianie. To właśnie ten proces wpływa na charakterystyczny smak i aromat herbaty Oolong. W zależności od czasu trwania oksydacji, Oolong może przypominać smakiem bardziej herbatę zieloną lub czarną – herbaty o niskim stopniu oksydacji są delikatniejsze, z kwiatowymi i owocowymi nutami, natomiast bardziej utlenione Oolongi zyskują pełniejszy, nieco dymny smak, często z nutami karmelu czy czekolady.

Oolong – proces produkcji

Proces produkcji herbaty Oolong jest bardzo złożony i wymaga precyzji oraz doświadczenia. Wszystko rozpoczyna się od ręcznego zbioru młodych, dojrzałych liści z czubków pędów rośliny, ponieważ zawierają one najwięcej składników odżywczych i zapewniają najlepszą jakość naparu.

Następnie liście są poddawane więdnięciu – świeżo zebrane liście rozkładane są na bambusowych matach lub w specjalnych koszach na świeżym powietrzu, gdzie są pozostawiane na kilka godzin, co pozwala na częściowe odparowanie wody z liści, zmiękczenie ich struktury i przygotowuje je do kolejnych etapów.

Po więdnięciu liście są delikatnie wstrząsane lub przewracane, aby lekko naruszyć ich brzegi. Dzięki temu dochodzi do częściowej oksydacji tylko na krawędziach liści, podczas gdy środek pozostaje niemal nietknięty. Następnie liście są rozkładane w pomieszczeniach o kontrolowanej wilgotności i temperaturze, gdzie poddawane są oksydacji. W zależności od rodzaju Oolonga, proces oksydacji może trwać od kilkunastu minut do kilku godzin, a stopień utlenienia może wynosić od 10% (bliżej zielonej herbaty) do 70% (bliżej czarnej herbaty). To kluczowy etap, który decyduje o finalnym smaku i aromacie herbaty.

Po osiągnięciu odpowiedniego stopnia oksydacji, liście są prażone lub suszone. Prażenie często odbywa się w specjalnych piecach lub nad otwartym ogniem, co nadaje herbacie bardziej złożony, dymny smak. Podczas prażenia lub po nim liście są skręcane lub zwijane – ręcznie lub maszynowo.

Na końcu procesu liście są ponownie suszone, aby zatrzymać proces oksydacji i zachować świeżość herbaty. Po zakończeniu wszystkich etapów produkcji liście są sortowane w zależności od jakości, kształtu i wielkości, a następnie pakowane.

Rodzaje herbaty Oolong

Herbata Oolong występuje w wielu odmianach, które różnią się stopniem oksydacji, pochodzeniem oraz metodą przetwarzania. Jej trzy najważniejsze typy to: jasne, ciemne oraz feniksy. Jasne są najbardziej zbliżone do herbaty zielonej, zwane są również oolongami jadeitowymi. Feniksy (dan cong) pochodzą z gór feng huang i klasyfikują się pomiędzy typem jasnym a ciemnym. Ciemne są utleniane w wysokim stopniu, przypominają więc swoim charakterem herbaty czerwone. Szczególnym typem ciemnych oolongów jest yancha, herbata skalna, która rośnie na kamienistym gruncie, z którego czerpie mocny mineralny smak. W parze z jej jakością idzie adekwatna do niej cena.

Do najsłynniejszych Oolongów należą:

1. Tie Guan Yin (żelazny budda)

Jedna z najsłynniejszych odmian herbaty Oolong, pochodząca z chińskiej prowincji Fujian. Jest to herbata o niskim stopniu oksydacji, co nadaje jej charakterystyczny, kwiatowy aromat z wyraźnymi nutami orchidei. Tie Guan Yin jest bardzo delikatna w smaku, z lekką, orzeźwiającą słodyczą.

2. Da Hong Pao (wielka czerwona szata)

Herbata o wysokim stopniu oksydacji, pochodząca z gór Wuyi w Chinach. Jest to jedna z najdroższych i najbardziej cenionych herbat na świecie, znana ze swojego bogatego, pełnego smaku z nutami dymu, czekolady i owoców. Da Hong Pao ma głęboki, złożony profil smakowy, który rozwija się z każdym kolejnym parzeniem.

3. Milk Oolong (jin xuan)

Wyjątkowa odmiana tajwańskiego Oolonga, znana z kremowego, mlecznego smaku i gładkiej konsystencji. Charakterystyczne, maślane nuty tej herbaty są naturalnym efektem procesu przetwarzania liści, choć niektóre wersje są dodatkowo aromatyzowane, by wzmocnić ten efekt.

4. Shui xian (narcyz)

Elegancki, gładki i łagodny Oolong z gór Wuyi. Shui xian wyróżnia się na tle innych “herbat skalnych” delikatnością, gładką teksturą i słodkim posmakiem.

5. Hong shui (czerwona woda)

Wyjątkowo ciemny i mocno prażony oolong, pochodzący z regionu Taidong na wschodzie Tajwanu. Napar ma bursztynowy kolor i smak zbliżony do czerwonej herbaty z wyczuwalnym bukietem owoców tropikalnych.

Właściwości zdrowotne herbaty Oolong

Herbata Oolong jest nie tylko napojem o wyrafinowanym smaku, ale także źródłem wielu korzyści zdrowotnych. Regularne spożywanie tej herbaty może przynieść liczne pozytywne efekty dla organizmu:

• Wspomaga odchudzanie – Oolong jest znany ze swoich właściwości przyspieszających metabolizm, co pomaga w spalaniu tłuszczu. Badania sugerują, że regularne picie herbaty Oolong może wspierać utratę wagi, zwłaszcza w połączeniu ze zdrową dietą i aktywnością fizyczną.
• Poprawia zdrowie serca – polifenole obecne w herbacie Oolong mogą pomóc obniżyć poziom złego cholesterolu LDL, co przyczynia się do poprawy zdrowia serca i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego.
• Działa antyoksydacyjnie – dzięki zawartości antyoksydantów, Oolong pomaga w walce z wolnymi rodnikami, które przyczyniają się do starzenia się organizmu i rozwoju wielu chorób. Regularne spożywanie tej herbaty może wspierać ochronę przed stresem oksydacyjnym i poprawiać ogólną kondycję organizmu.
• Wspiera zdrowie skóry – herbata Oolong może korzystnie wpływać na stan skóry, pomagając w łagodzeniu problemów skórnych, takich jak egzema. Antyoksydanty i inne związki zawarte w tej herbacie mogą poprawiać wygląd skóry, sprawiając, że staje się ona bardziej promienna i zdrowa.
• Poprawia koncentrację i nastrój – Oolong zawiera kofeinę, która w umiarkowanych ilościach wspiera koncentrację i pobudza organizm, jednak bez nadmiernego pobudzenia, jak to ma miejsce w przypadku kawy. Dodatkowo, obecność L-teaniny pomaga w redukcji stresu i wspiera relaksację, co sprzyja wyciszeniu i poprawie nastroju.

Herbata Oolong a kofeina

Oolong zawiera około 31 mg kofeiny na 100 ml, czyli nieco mniej niż czarna herbata i nieco więcej niż biała czy żółta. Ta wartość może się jednak różnić w zależności od konkretnego zbioru herbaty, a także czasu parzenia, temperatury i intensywności naparu.

Jak parzyć herbatę Oolong?

Parzenie herbaty Oolong jest sztuką, która wymaga pewnej precyzji, aby wydobyć pełnię jej smaku i aromatu. W zależności od stopnia oksydacji, herbata Oolong powinna być parzona wodą o temperaturze 85-95°C. Oolongi o niższym stopniu oksydacji (bliżej zielonej herbaty) wymagają niższej temperatury, natomiast te bardziej utlenione (bliżej czarnej herbaty) potrzebują wyższej temperatury.

Herbata Oolong najlepiej smakuje po 2-5 minutach parzenia, jednak czas ten można dostosować do osobistych preferencji. Krótsze parzenie da delikatniejszy napar, dłuższe natomiast uwolni pełnię intensywnych smaków. Jeśli chodzi o ilość herbaty, zazwyczaj stosuje się około jednej łyżeczki liści na filiżankę wody, jednak niektóre Oolongi, zwłaszcza te zwinięte, mogą wymagać nieco większej ilości.

Jednym z unikalnych aspektów herbaty Oolong jest to, że można ją parzyć wielokrotnie – przy każdym kolejnym parzeniu liście uwalniają nowe smaki i aromaty. Niektóre odmiany Oolonga smakują nawet lepiej po kilku parzeniach, co czyni tę herbatę wyjątkową w swojej różnorodności.