Alergeny w herbacie
Herbata jest jednym z najpopularniejszych napojów na świecie, cenionym za swoje walory smakowe i liczne korzyści zdrowotne. Jednak, podobnie jak wiele innych produktów spożywczych, może zawierać alergeny wywołujące nietolerancje lub alergie pokarmowe.
Co to są alergeny?
Alergeny to antygeny, które wywołują reakcję alergiczną. Substancje te mają różną budowę strukturalną i chemiczną, mogą być pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub chemicznego. Nasz organizm odbiera je jako substancje obce, co prowadzi do reakcji immunologicznej, np. swędzenia, wysypki, a nawet wstrząsu anafilaktycznego. Ze względu na źródło pochodzenia wyróżnia się alergeny pokarmowe, wziewne, kontaktowe i krzyżowe.
Alergie pokarmowe wywoływane są przez produkty spożywcze. W przypadku herbaty, alergeny mogą pochodzić zarówno z samej rośliny herbacianej, jak i z dodatków stosowanych w procesie produkcji czy aromatyzacji herbaty.
Alergia i nietolerancja pokarmowa - czym się różnią?
Do głównych rodzajów nadwrażliwości pokarmowej należą alergie i nietolerancje pokarmowe. Nietolerancja pokarmowa to nadwrażliwość na określony składnik pokarmowy, który tolerowany jest przez większość ludzi – pewne substancje w żywności są źle lub w ogóle nie są metabolizowane.
Z kolei przy alergii pokarmowej, organizm wytwarza przeciwciała przeciwko danej substancji lub żywności. Nawet najmniejsze ilości spożywanych produktów mogą prowadzić do objawów alergicznych – zarówno lekkich, takich jak wysypka skórna, jak i do całkiem poważnych np. problemów z krążeniem, dolegliwości żołądkowo-jelitowych i duszności. Nietolerancje pokarmowe nie są więc uważane za tak niebezpieczne jak alergie, ale również mogą wywoływać podobne objawy. Wśród najczęściej nietolerowanych przez organizm składników znajdują się: laktoza, fruktoza i gluten.
14 głównych alergenów
W 2014 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zdefiniował substancje, które mogą wywoływać alergie. Muszą być one wymienione w składzie na opakowaniach żywności i wizualnie wyróżnione. Dodatkowo należy umieścić informację „zawiera alergeny” i wymienić poszczególne alergeny. W sklepie internetowym Demmers wszystkie informacje o alergenach znajdują się na stronach poszczególnych produktów.
Zgodnie z prawem Unii Europejskiej producenci żywności sprzedawanej w UE mają obowiązek wskazywać w oznakowaniu żywności 14 alergenów: orzeszki ziemne, inne orzechy (w tym laskowe), soję, gorczycę, jaja, łubin, mleko, ryby, zboża zawierające gluten, sezam, seler, dwutlenek siarki, mięczaki i skorupiaki.
Laktoza
Jednym z najczęściej występujących alergenów są składniki mleka i produktów mlecznych: białko mleka krowiego (kazeina i białko serwatkowe) oraz laktoza – naturalny cukier mleczny, nietolerowany przez osoby, których organizm produkuje zbyt mało laktazy, tj. enzymu potrzebnego do trawienia laktozy. U osób nietolerujących laktozy, skutkiem jej spożycia są często problemy żołądkowo-jelitowe. Cukier mleczny można znaleźć w niektórych mieszankach herbat. W informacji ze składem takiego produktu znajdziecie wyróżniony zapis „zawiera alergeny: laktoza”.
Fruktoza
Fruktoza, czyli cukier owocowy, występuje głównie w owocach, niektórych warzywach i miodzie. Może mieć postać cukru prostego (faktyczna fruktoza), dwucukru w sacharozie (w połączeniu z glukozą) oraz wielocukru. Jeśli organizm może przyswajać fruktozę tylko w ograniczonym stopniu, musi ją rozkładać w jelitach za pomocą bakterii, co może prowadzić do różnych dolegliwości. Nietolerancja fruktozy objawia się przede wszystkim zaburzeniami ze strony układu pokarmowego.
Zgodnie z ustawą o żywności fruktoza nie podlega obowiązkowemu oznaczeniu i dlatego nie jest wymieniana oddzielnie w deklaracji składników. Jeśli na liście składników widnieje „sok owocowy” lub „koncentrat soku owocowego”, jest to wskazówka, że zawiera fruktozę. W asortymencie sklepu Demmers fruktoza występuje w syropach owocowych.
Gluten
Równie powszechnymi produktami alergennymi są zboża zawierające gluten. Do najpowszechniejszych alergenów z tej grupy należą: pszenica, żyto, jęczmień, owies, kamut, ich hybrydowe odmiany i produkty pochodne. Czysta herbata nie zawiera glutenu, jednak już w produktach aromatyzowanych lub mieszankach herbacianych można go znaleźć.
Naturalne alergeny w herbacie
Choć sama herbata, szczególnie w czystej postaci, stosunkowo rzadko jest alergenem, to może wywołać reakcję alergiczną. Napój ten zawier polifenole, takie jak katechiny i taniny, które mogą powodować problemy trawienne. Herbata to też źródło dużej ilości teiny, której nadmierne spożycie może wywołać bóle głowy, palpitacje serca, a w cięższych przypadkach problemy z oddychaniem.
Alergeny dodawane w procesie produkcji
Wiele herbat aromatyzowanych zawiera dodatki, które mogą wywoływać reakcje alergiczne, np. naturalne olejki eteryczne (olejek cytrynowy, bergamotowy w herbacie earl grey) oraz sztuczne aromaty. Niektóre herbaty zawierają też sztuczne barwniki, które mogą okazać się alergenami. Również suszone owoce, kwiaty i inne dodatki (kawałki cynamonu, wanilia czy migdały) stosowane w mieszankach herbacianych mogą wywoływać niepożądane reakcje.
Reakcje krzyżowe
Osoby uczulone na niektóre rośliny mogą doświadczać reakcji krzyżowych po spożyciu herbaty. Np. osoby uczulone na pyłek brzozy mogą reagować na herbaty zawierające dodatki z rodziny różowatych (Rosaceae), takie jak jabłka, gruszki czy migdały, a osoby uczulone na lateks mogą doświadczać reakcji po spożyciu herbaty z dodatkami z rodziny figowatych (Moraceae), jak figi czy owoce kiwi.
Jak unikać alergenów w herbacie?
Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć alergię na herbatę lub jej składniki, warto podjąć kilka kroków, aby unikać potencjalnych problemów. Po pierwsze, zawsze sprawdzaj skład herbaty na opakowaniu. Szukaj informacji o dodatkach smakowych, aromatach i innych składnikach. Wybieraj czyste herbaty, bez dodatków smakowych i unikaj herbat aromatyzowanych. Jeśli masz podejrzenia co do alergii na herbatę, skonsultuj się z alergologiem, który przeprowadzi odpowiednie testy i doradzi, jak unikać alergenów.
Alternatywy dla tradycyjnej herbaty
Jeśli okaże się, że jesteś uczulony na tradycyjną herbatę, istnieje wiele alternatyw, które mogą być dla ciebie bezpieczne:
- herbaty ziołowe, takie jak rumianek, mięta czy hibiskus to popularne alternatywy, które nie zawierają liści herbaty,
- herbaty owocowe – często bazują na suszonych owocach i ziołach, co może stanowić bezpieczniejszą alternatywę,
- herbata rooibos – naturalnie bezkofeinowa i pochodzi z innej rośliny niż tradycyjna herbata.
Masz ochotę na zieloną herbatę?
Przejrzyj naszą ofertę wyjątkowych zielonych herbat!
