Herbata to nie tylko napój, który towarzyszy nam w chłodne wieczory czy przynosi odrobinę orzeźwienia w upalne dni, ale to także bardzo wdzięczny i wszechstronny składnik w kuchni. Od wykwintnych dań głównych, pikantnych przekąsek i sosów po słodkie desery – herbata znajduje zastosowanie w kuchniach z całego świata, wzbogacając smak wielu potraw. Oto kilka inspirujących sposobów na jej wykorzystanie.
Kulinarne zastosowanie herbaty nie jest żadnym współczesnym “wynalazkiem”. Herbata była traktowana jako potrawa już dwa tysiące lat temu. Wówczas liści herbaty używano do przygotowania zupy – dodawano je do gotującej się cebuli i czosnku.
Zastosowań herbaty w kuchni jest jednak znacznie więcej – w końcu torebki herbaty to małe saszetki smakowe, a liście herbaty w zasadzie niczym nie różnią się od innych ziół i można ich używać w taki sam sposób jak bazylię, trawę cytrynową czy imbir. Podobnie jak wino, herbata może wzbogacić smak różnych dań, nadać im głębię i wydobyć niepowtarzalny aromat.
Z herbacianych dodatków w daniach słynie dziś przede wszystkim Japonia. Matcha, czyli zielona, sproszkowana herbata jest tu wykorzystywana m.in. do ryżu, mięsa, lodów czy shake’ów. Oto kilka pomysłów, jak jeszcze używać herbaty jako składnika podczas gotowania.
Herbata jako mieszanka przypraw lub ziół
Liście herbaty to w zasadzie zioła, więc dlaczego nie traktować ich w ten sposób? Można je dodać bezpośrednio do potraw podczas gotowania albo stworzyć autorską mieszankę – wystarczy zmielić liście herbaty w młynku do przypraw lub kawy i dodać je do swoich ulubionych ziół i przypraw.
Jaka herbata będzie pasować? Najlepiej wybrać taką, którą lubimy pić i która dobrze komponuje się z wytrawnymi potrawami, np. zielona herbata dobrze komponuje się z daniami warzywnymi, gdyż jej smak przypomina ciemne, liściaste warzywa, takie jak szpinak czy jarmuż. Idealnie sprawdzą się też matcha, darjeeling czy earl grey. Liści herbaty można używać także jako dekoracji dań.
Prosty przepis na mieszankę herbacianych ziół, idealną do tofu, seitanu lub warzyw:
- ½ łyżeczki soli,
- ¼ łyżeczki czarnego pieprzu,
- 2 łyżki zmielonej herbaty.
Jak używać herbaty w marynatach i sosach?
Herbata może być doskonałą bazą do marynat i sosów. Jej liście zawierają dużą dawkę tanin – organicznych związków chemicznych, które nie tylko działają jak antybiotyk, ale także jak naturalny środek zmiękczający np. mięso, przez co świetnie sprawdzają się jako składnik marynaty.
Czarna herbata, dzięki swoim intensywnym nutom, idealnie komponuje się z mięsem, dodając mu głębi smaku. Przykład? Marynata z czarnej herbaty, miodu, sosu sojowego i czosnku świetnie pasuje do wieprzowiny czy wołowiny. W mocnym naparze z czarnej herbaty możemy też zamarynować kawałki kurczaka (udka, piersi) – to połączenie jest popularne na Sri Lance.
Z kolei zielona herbata, dzięki delikatnemu smakowi, doskonale sprawdza się w marynatach do drobiu i ryb. Surowego łososia wystarczy obtoczyć w pokruszonych liściach i upiec w folii lub usmażyć na odrobinie oleju. Jeśli nie boicie się eksperymentów, możecie użyć też herbaty earl grey, aromatyzowanej bergamotką. Do marynaty wystarczy dodać odrobinę wytrawnego wina i pokrojone w kostkę kwaskowate jabłko. Z kolei potrawy wegetariańskie zyskają dzięki użyciu czarnej, wędzonej herbaty np. Lapsang, która nada bezmięsnym potrawom autentycznego wędzonego aromatu.
Marynata z czarnej herbaty:
- 2 filiżanki schłodzonej czarnej herbaty (znakomita będzie odmiana Darjeeling),
- ¼ szklanki sosu sojowego,
- 1 łyżka syropu klonowego,
- 2 łyżeczki oleju rzepakowego.
Tak przygotowaną emulsją nacieramy kurczaka, wieprzowinę lub stek i marynujemy w lodówce przez co najmniej godzinę.
Czy herbata może zastąpić mąkę?
Herbata to także ciekawy dodatek do ciast i ciasteczek. Najbardziej popularnym herbacianym dodatkiem do słodkości jest matcha. Zielony proszek o lekko gorzkawym posmaku może być używany do częściowego zastąpienia mąki w przepisach. Matcha występuje w wielu azjatyckich deserach, np. sernikach matcha czy mochi. Można ją dodać do biszkoptu, panna cotty czy kremu do ciasta. Nie tylko nada ciekawego smaku, ale i jest naturalnym barwnikiem.
Z kolei czarna herbata earl grey, ze swoim cytrusowym aromatem, doskonale komponuje się z czekoladowymi wypiekami. Do wypieku babeczek czy ciasteczek możemy użyć też herbaty masala chai, która nada im korzennego aromatu.
Desery
Herbata świetnie sprawdza się także w kremach, musach i lodach. Na całym świecie dużą popularnością cieszą się lody o smaku matcha. Coraz częściej też można spotkać desery z aromatycznymi kremami na bazie herbaty earl grey. Lekkim i orzeźwiającym deserem, w sam raz na upalne dni, będzie równie galaretka na bazie herbaty np. hibiskusowej.
Przepis na domowe lody matcha:
- ¾ szklanki mleka,
- ¾ szklanki śmietany kremówki,
- 3 żółtka,
- ⅔ szklanki cukru trzcinowego lub ksylitolu,
- 2 łyżki herbaty matcha.
Przygotowanie:
Herbaciany puder mieszamy z 2 łyżkami cukru, dodajemy trochę mleka i mieszamy na jednolitą pastę. Żółtka ucieramy z pozostałą ilością cukru, dodajemy mleko i podgrzewamy. Dodajemy przygotowaną matchę, ponownie podgrzewamy, nie doprowadzając do zagotowania. Gdy masa zgęstnieje, studzimy ją i dodajemy ubitą śmietanę. Dokładnie łączymy wszystkie składniki i wstawiamy na 2 godziny do lodówki. Po tym czasie, przekładamy do zamrażalnika, co jakiś czas mieszając lub miksując, by lody stały się kremowe.
Pikantna marynata na bazie matchy:
- ⅓ szklanki zielonej herbaty matcha,
- 2 łyżki musztardy,
- 2 łyżki czosnku w proszku,
- 2 łyżeczki czarnego pieprzu,
- 2 łyżeczki wędzonej papryki,
- 2 łyżeczki soli,
- 1 łyżeczka suszonego tymianku,
- 1 łyżeczka pieprzu cayenne.
Przygotowując sałatkę lub podając pieczone warzywa, możemy zrobić sos, który wykorzysta walory herbaty zielonej lub owocowej np. jagodowej, miętowej czy jaśminowej.
Dressing na bazie zielonej herbaty:
- ¼ szklanki schłodzonej zielonej herbaty,
- ⅓ szklanki oliwy z oliwek,
- 2 łyżki octu winnego (białego lub czerwonego),
- 1 łyżeczka płynnego miodu,
- 1 łyżeczka musztardy Dijon.
Herbata zamiast wody do gotowania ryżu czy makaronu
Najbardziej oczywistym sposobem na wykorzystanie herbaty w gotowaniu jest używanie jej zamiast wody. Wystarczy zaparzyć herbatę, dać jej ostygnąć, a następnie użyć jej w dowolnym przepisie wymagającym wody, np. do gotowania ryżu czy makaronu. W ten sposób w prosty sposób wzbogacimy smak tych podstawowych składników.
Zielona herbata matcha, dzięki swojemu wyrazistemu smakowi i intensywnie zielonemu kolorowi, nada ryżowi oryginalny wygląd i smak. Możemy również użyć jaśminowej herbaty, która nada mu subtelnego, kwiatowego aromatu. Z kolei czarną herbatę lub oolong możemy użyć do duszenia owoców, takich jak brzoskwinie czy gruszki. Herbatę zamiast wody możemy też zastosować do przyrządzenia owsianki.
Zupy i buliony
Przepis na zupę miso z herbatą sencha:
- 1 litr wody,
- 2 łyżki pasty miso,
- 1 szklanka mocno zaparzonej herbaty sencha,
- 1 opakowanie tofu (pokrojone w kostkę),
- 1 mała cebula (drobno posiekana),
- 1 marchewka (pokrojona w cienkie plasterki),
- 2 łyżki sosu sojowego,
- 1 łyżka oleju sezamowego,
- 1 łyżka posiekanej dymki,
- 1 łyżeczka wodorostów wakame.
Przygotowanie:
W garnku rozgrzewamy olej sezamowy, dodajemy cebulę i marchewkę, smażymy aż będą miękkie. Dodajemy wodę, herbatę sencha i pastę miso, mieszamy aż pasta się rozpuści. Następnie dodajemy tofu, sos sojowy i wodorosty wakame, gotujemy na małym ogniu przez kilka minut. Zupę podajemy gorącą, posypaną posiekaną dymką.
Napary i napoje
Przepis na herbaciany poncz:
- 4-6 łyżeczek czarnej herbaty,
- pół butelki czerwonego wina,
- ⅔ szklanki cukru trzcinowego,
- 2 laski cynamonu,
- 3-4 goździki,
- 3-4 ziarna ziela angielskiego,
- kawałek imbiru,
- szczypta gałki muszkatołowej,
- 2-3 łyżki likieru Cointreau,
- szklanka soku pomarańczowego.
Przygotowanie:
Liście czarnej herbaty zalewamy wrzącą wodą (3 szklanki) i zaparzamy przez kilka minut pod przykryciem. Czerwone wino podgrzewamy na małym ogniu z cukrem trzcinowym, cynamonem, goździkami, zielem angielskim, imbirem i gałką muszkatołową. Po 5-8 minutach przecedzamy, dolewamy napar herbaciany, likier oraz sok pomarańczowy. W razie potrzeby dosładzamy miodem. Poncz można serwować na ciepło lub w postaci mrożonej, z kostkami lodu.
